Борбордук Азиядагы айлана-чөйрөнү коргоо: мейкиндик ыкмаларын колдонуу менен кырсык тобокелдигин башкаруу.
Борбордук Азиянын көпчүлүк өлкөлөрүндө бүткүл региондо ири адамдык жана экономикалык жоготууларга алып келген кыйратуучу кырсыктар болгон. Кургакчылык, суу ташкындары, жер көчкүлөр, таштанды агымдары, жер титирөөлөр жана экстремалдык температуралар сыяктуу ар кандай кырсыктар аймакты талкалады. Дүйнөлүк банктын, ISDR жана ЦАРЭС отчетторуна ылайык, акыркы он жылда Өзбекстан менен Кыргызстандагы табигый кырсыктардан улам жылдык экономикалык жоготуулар 290 жана 220 миллион долларга бааланган (тиешелүү түрдө). Мейкиндик маалымат илими жана технологиясы, анын ичинде географиялык маалымат тутумдары, аралыктан зонддоо жана мейкиндик маалымат инфраструктуралары курчап турган чөйрөнү коргоо жана кырсык коркунучун башкаруу үчүн маанилүү экенин далилдеди.
Долбоордун максаты: потенциалды жогорулатуу, айлана-чөйрөнү коргоону жакшыртуу үчүн мейкиндик ыкмаларын колдонуу жана Борбордук Азияда табигый кырсык коркунучун башкаруу.
Милдеттери:
- Айлана-чөйрөнү коргоо жана табигый кырсык коркунучун башкаруу (EP-DiRiM) боюнча мейкиндик маалымат илими жана технологиясы (SIST) боюнча инновациялык жана аралаш курстарды өнүктүрүү: Иштелип чыккан курстар өнөктөш университеттерде көндүмдөрдү түзүү жана билим боштуктарын толтуруу үчүн окутулат. Бүтүрүүчүлөр EP-DiRiMде мейкиндик методдорун колдонууну өнүктүрүү жана өркүндөтүү үчүн тиешелүү кызыкдар тараптар тарабынан ишке орношо турган квалификациялуу адистер болушат.
- Тренерлерди даярдоо: региондук өнөктөш университеттердин профессордук-окутуучулук курамы иштелип чыккан курстарды кантип окутуу керектиги боюнча окутулат. Билим берүүнүн жана окутуунун сапатын жогорулатуу: онлайн окутуу ыкмалары/куралдары окутуу дүйнөсүндө төңкөрүш жасады. БА өнөктөштөрү электрондук окутуу жана Open Network Learning (ONL) куралдары менен жабдылган.
- Системаны өнүктүрүү: Айлана-чөйрөнү коргоо жана кырсык тобокелдиктерин башкаруу (iMSEP) үчүн Интернетке негизделген маалыматтык башкаруу системасы иштелип чыгат жана ишке киргизилет. ГИС системасын кызыкдар тараптарга кеңири жеткиликтүү кылуу жана аны маалыматтарды чогултуу, сактоо, маалыматтарды талдоо жана чечим кабыл алуу үчүн колдоно билүү.
- Натыйжаларды жайылтуу: саясат, пландоо жана оперативдүү деңгээлдеги айлана-чөйрөнү коргоо жана кырсыктарды башкаруу органдары өз өлкөлөрүндө SISTти өнүктүрүүнү жана колдонууну колдоо үчүн айлана-чөйрөнү коргоо жана табигый кырсык тобокелдиктерин башкаруу чөйрөсүндө SISTтин артыкчылыктарын жана колдонулушун тааныйт.
- ЖОЖду коомдо өнүктүрүү: Өзбекстан менен Кыргызстандагы университет, мамлекет жана ишкананын ортосундагы байланышты чыңдоо. Натыйжада студенттер окуу жайын бүтүргөндөн кийин жумуш таба албай, коомго жакшы кызмат көрсөтө алышат. Бул долбоордун максаты мамлекеттик секторго жана коомго зарыл болгон курстарды иштеп чыгуу, ошондой эле кызыкдар тараптарды алар колдонушу керек болгон технологиялар (университеттер жардам бере турган) жана ишке орношо турган даярдалган бүтүрүүчүлөр тобу жөнүндө маалымат берүү аркылуу муну колдоо үчүн бул байланышты бекемдөө болуп саналат.
Түз жана кыйыр таасирлери:
1. Өзбекстандын жана Кыргызстандын ЖОЖдорунда билим берүүнүн сапатын жогорулатууга көмөктөшүү (SIST боюнча инновациялык курстар жана аны айлана- чөйрөнү коргоо жана табигый кырсык тобокелдиктерин башкаруу боюнча колдонмо иштеп чыгат).
2. Университет менен бизнестин кызматташтыгын жакшыртуу жана бүтүрүүчүлөрдүн иш менен камсыз болушун жогорулатуу.
3. БAдагы айлана-чөйрөнү коргоону жана кырсык тобокелдиктерин башкарууну жакшыртуу.
4. Эл аралык тармак.
Өнөктөштөр:
1. Лунд университети (Швеция).
2. Афины улуттук техникалык университети (Греция).
3. Вильнюс Гедиминас техникалык университети (Литва).
4. Минью университети (Португалия).
5. Ургенч мамлекеттик университети (Өзбекстан).
6. Ишеналы Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети (Кыргызстан).
7. Ош мамлекеттик университети (Кыргызстан).
8. Бердах атындагы Каракалпак мамлекеттик университети (Өзбекстан).
EPCA веб-сайты: http://eu-epca.eu/
БAдагы өнөктөштөрдү сурамжылоо жыйынтыгы боюнча отчет (керектөөлөрдү талдоо): http://eu-epca.eu/wp2-4/
Окутуунун, окуунун жана ишкердүүлүктүн Борбордук Азия борбору И.Арабаев атындагы КМУдагы борбор жөнүндө
Окутуунун, окуунун жана ишкердүүлүктүн Борбордук Азия борбору (CACTLE) – Эразмус+CACTLE долбоорунун колдоосу менен түзүлгөн квалификацияны жогорулатуу жана билим берүү борбору.
Окутуулар Ишеналы Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинин Экономика жана менеджмент институтунун Европанын ЖОЖда квалификациясын жогорулатуу курстарын аяктаган сертификаты бар окутуучулары тарабынан өткөрүлөт.
CACTLE долбоору Кыргызстан, Казакстан жана Өзбекстандын 9 түрдүү университетинде ишке ашырылууда. Долбоор университеттер, бизнес жана жарандык коом үчүн билим берүү кызматы катары иштейт.
Долбоордун максаты жана борбор:
CACTLE экономикалык өсүштү колдоо үчүн ишкердик духун чыңдоо, окутуунун сапатын жогорулатуу үчүн окуу программаларын байытуу жана Борбордук Азия өлкөлөрүндө (Кыргызстан, Казакстан жана Өзбекстан) университеттердин, компаниялардын жана жарандык коомдун өнүгүшүнө оң таасирин тийгизүүнү көздөйт.
CACTLE менеджмент, маркетинг жана ишкердик сыяктуу негизги дисциплиналар боюнча жогорку квалификациялуу мугалимдерди даярдап жана окуу материалдарын чыгарат, ошондой эле стандартташтырылган квалификация системасы аркылуу ЖОЖдун окутуучуларын жана ишкерлерди даярдоого басым жасайт.
CACTLE тарабынан берилген тренингдер:
• Жогорку окуу жайлардын окутуучуларынын квалификациясын жогорулатуу боюнча CUT-тренингдери, студенттер үчүн ишкердикти жана бизнести өнүктүрүү боюнча EBD-тренингдери;
• AMT - бизнес жана мамлекеттик же жеке мекемелер үчүн стандартташтырылган же ылайыкташтырылган окутуу.
• CACTLE долбооруна төмөнкү университеттер катышууда:
• Бишкек – Ишеналы Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети
• Бишкек – Кыргызстан Эл аралык университети
• Бишкек – Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети
• Бухара – Бухара мамлекеттик университети
• Фергана – Фергана мамлекеттик университети
• Алматы – Жаңы экономикалык университети
• Астана – Л.Н. Гумилев атындагы Евразия улуттук университети
• Караганды – Караганды экономикалык университети
• Ташкент – Ташкенттеги Эл аралык Вестминстер университети
CACTLE программасын ишке ашыруу ERASMUS ЕС+ программасы жана Европанын төрт университети тарабынан колдоого алынган:
• Вена – Вена WU
• Нюрнберг – FAU Нюрнберг
• Барселона – Universitat Obertadе Cataluynya
• Ла Коруна – Universidade da Coruna
http://arabaev.kg/index.php?option=bashy&id_mater_plata=94
https://management.cactle.eu/login/forgot_password.php